Nagroda im. Jana Cybisa za rok 2022
Andrzej Podkański
W stronę horyzontu
Wystawa w dniach 29 września – 25 października 2023
Galeria DAP
Warszawa, ul. Mazowiecka 11A
Andrzej Podkański został Laureatem Nagrody im. Jana Cybisa za 2022 rok. Wystawa będąca uhonorowaniem Laureata odbywa się w 50-tą rocznicę ustanowienia Nagrody.
„Andrzej Podkański jest samotnym wilkiem, bezkompromisowo oddanym sztuce. Wierzy, że również dzisiaj malarstwo może poruszać sprawy najważniejsze. Realizuje tę wiarę w płótnach małych i wielkich. Swoją działalność traktuje jako głos w trwającej od kilkudziesięciu lat światowej wojnie duchowej, gdzie po jednej stronie znajdują się artyści autentyczni, a po drugiej ochoczo popierani przez media, tzw. twórcy działający w obrębie postkultury. Wbrew opiniom malkontentów od lat wieszczących koniec malarstwa, Podkański w sposób absolutnie osobisty ukazuje, że nie mają racji.
Nie zważając na przeciwności losu, maluje swoje metafizyczne poematy, o cierpieniu, samotności i przemijaniu. Odwiecznym treściom nadaje nowoczesną formę, wolną od wszelkich zapożyczeń. Przepełniona wewnętrznym żarem twórczość powołuje do życia dzieła zachwycające prostotą, roziskrzonym światłem, wyrafinowanym kolorem.
Dzięki samoświadomości i erudycji Podkański działa w obszarach, które nigdy nie będą dostępne dla twórców mniejszego formatu. Innym pozostawia zabawę w dekorację, struktury i pogoń za modnymi trendami. Jest artystą wolnym, nie uwikłanym w żadne dogmaty i koterie. Bardzo tej wolności broni; wie, że tylko ona daje szansę na spełnienie.
Andrzej Podkański ze swoją twórczością wydaje się być samotną wyspą we współczesnym malarstwie ostatnich lat, przepływających coraz szybciej i bez śladu, w których sztuka jest jak codzienna gazeta ulegająca błyskawicznemu przedawnieniu i opatrzeniu. Na takim tle jego dorobek przypomina górę, a kolejne etapy zmagań zdają się być obozami na stromej ścianie prowadzącej na szczyt. Na ów wierzchołek absolutu coraz bliższy, ale ciągle póki życia daleki. Już osiągalny, a tak trudny do zdobycia…”
Z fragmentów wstępów do katalogów, wystaw indywidualnych Laureata – autorstwa: Adama Staropolskiego, Urszuli Zborowskiej, Tomasza Murgrabiego.
Podkański jest malarzem dojrzałym, świadomie realizującym bardzo osobistą i osobną wizję. Orkiestracja malarska jego obrazów, z częstym użyciem różnorodnych szarości i przetrawionych zieleni jest sugestywna, pełna tajemniczego klimatu, spokoju, zapatrzenia, zadumy.
Wszystkie formy, są w klarowny sposób wyodrębnione, jednak bez mechaniczności z podziwu godną wrażliwością.
Moim zdaniem Podkański maluje ludzki byt, jego zwyczajność, a w nim zawiera jakąś nostalgiczną poetykę, jakby ze snu. Jego transpozycja natury jest daleko idąca, a jednak to natura podpowiada mu formalne rozwiązania malarskie. Przy tym jest to malarstwo zupełnie wolne o jakiejkolwiek efektowności, raczej szorstkie, nawet cierpkie. Zupełnie pozbawione estetycznej tuzinkowości (tak dziś częstej), owych igraszek barwami lub rozwiązań dyktowanych aktualną modą estetyczną.
Autor: Grzegorz Moryciński
…Przenikliwość spojrzenia Andrzeja Podkańskiego bierze się z tego także, iż wie on w jakim kraju tworzy – i że nie jest mu to obojętne. Odwaga tego przekazu płynie z duchowej samodzielności, a samowiedza artystyczna chroni go przed naśladownictwem modnych „trendów”. W upartym dążeniu do perfekcji formy zawarta jest jednocześnie pewna filozoficzna postawa: okiełznania i zdyscyplinowania najsilniejszych choćby popędów i niepokojów. Obywając się bez tanich „efektów”, wyzbyty jakiejkolwiek pretensjonalności, panując nad własną dynamiką – wnosi w polskie malarstwo treści podstawowe.
Rok 1994. Autorka: Joanna Waliszewska
Nota biograficzna
Andrzej Podkański – urodzony w Warszawie, dyplom ASP obronił w 1984 roku w pracowniach prof. Tadeusza Dominika z malarstwa sztalugowego i prof. Ryszarda Wojciechowskiego z malarstwa ściennego. Przewodnik po wystawach w CBWA „Zachęta”, wykładowca sztuki polskiej na Uniwersytecie w Linkoping w Szwecji, wieloletni współpracownik rozgłośni radiowych, autor artykułów o sztuce. W 2019 roku otrzymał Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze – Gloria Artis”.
O Nagrodzie imienia Jana Cybisa
Nagroda im. Jana Cybisa jest najstarszą i najbardziej prestiżową nagrodą przyznawaną w dziedzinie malarstwa w Polsce. Została ustanowiona w 1973 roku przez Okręg Warszawski Związku Polskich Artystów Plastyków w rocznicę śmierci Jana Cybisa, inicjatora powstania Okręgu Warszawskiego tuż po II Wojnie Światowej.
Jan Cybis był postacią niezwykle ważną w sztuce polskiej po 1945 roku. W historii zaznaczył się jako nauczyciel i mentor kilku pokoleń polskich artystów, malarz i rysownik, pedagog i publicysta, czołowy reprezentant nurtu kolorystycznego w malarstwie lat 30-ych i sztuce powojennej.
W naturalny sposób, po śmierci Jana Cybisa OW ZPAP zaczął przyznawać nagrodę jego imienia. W początkowych latach pierwszymi laureatami byli jego uczniowie lub artyści, których twórczość była bliska koloryzmowi, tj. Tadeusz Dominik, Jacek Sempoliński, Jan Bardyszak czy Jan Dziędziora. Przełomowym momentem w historii nagrody było przyznanie jej Ryszardowi Winiarskiemu (1995), którego sztuka zawierała pierwiastki konceptualizmu i była wyraźnym otwarciem się na inne style.
Obecnie nazwiska laureatów Nagrody im. Jana Cybisa to panteon polskiej sztuki współczesnej, obrazujący przekrój najważniejszych tendencji i wpływów w polskim malarstwie w ostatnim 50-leciu. Są wśród nich: Jerzy Nowosielski, Stefan Gierowski, Jan Tarasin, Stanisław Fijałkowski, Erna Rosenstein, Leon Tarasiewicz, Teresa Pągowska, Jerzy Kałucki, Wojciech Fangor, Koji Kamoji, Magdalena Moskwa, Janusz Lewandowski.
O organizatorze
Związek Polskich Artystów Plastyków jest największym w Polsce stowarzyszeniem artystów plastyków, istniejącym od 1911 r. Będący jego częścią Okręg Warszawski zrzesza ponad 1500 artystów sztuk wizualnych. Siedziba OW ZPAP, przy ul. Mazowieckiej 11a w Warszawie, jest od wielu lat miejscem spotkań środowisk artystycznych i wydarzeń kulturalnych oraz edukacyjnych. Okręg Warszawski ZPAP jest fundatorem najstarszej w Polsce, asygnowanej od 1973 r. nagrody im. Jana Cybisa, przyznawanej artystom malarzom za całokształt twórczości.
Patronat honorowy
Wiceprezes Rady Ministrów,
Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego,
prof. dr hab. Piotr Gliński
Patronat medialny
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
pochodzących z Funduszu Promocji Kultury
– państwowego funduszu celowego.
Filmowa relacja z wernisażu wystawy
Filmowy spacer po wystawie
Wernisaż
